“Het is leuker en zinvoller om te laten zien wat je doet, vanuit positiviteit, om zo mensen te overtuigen van de nut en noodzaak om de zorg nóg meer te verbeteren”. Aan het woord is Marcel Hovens, internist-vasculaire geneeskunde in het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem en betrokken bij Tijd voor Verbinding. Hovens zet zich al sinds het begin van zijn loopbaan in voor de ontwikkeling van antistollingsbeleid. Hij deelt zijn ervaringen vanuit zijn eigen praktijk en met de kennisuitwisseling met anderen.
Tijd voor Verbinding (TvV) heeft als doel de patiëntveiligheid in de medisch specialistische zorg in de ziekenhuizen en de zelfstandige klinieken verder te verbeteren. De netwerkorganisatie doet dat door een bottom-up beweging op gang te brengen van en tussen zorgprofessionals, instellingen voor medisch specialistische zorg en patiënten om de zorg gerelateerde schade verder terug te dringen.
Het programma richt zich op drie thema’s met het Safety-II veiligheidsdenken als uitgangspunt:
- Verder bouwen aan de patiëntveiligheid in de antistollingszorg;
- Verder bouwen aan de patiëntveiligheid voor kwetsbare ouderen;
- Het multidisciplinaire gesprek tussen professionals onderling en met de patiënt.
Volgende stap in patiëntveiligheid
Het Safety-II veiligheidsdenken is een grote omslag op kwaliteitsgebied. Hierbij ligt de focus niet langer alleen op dat wat fout gaat, maar op het vergroten en ondersteunen van het aanpassingsvermogen en de veerkracht van professionals in de context waarin zij werken. Safety-II kiest voor een positieve benadering van veiligheid. Kortom, hierin staat zowel leren van fouten en complicaties centraal, als ook leren van wat goed gaat en van elkaar door met elkaar in gesprek te gaan.
‘Antistollingszorg is momenteel een taak van iedereen en dus van niemand’
Marcel is als internist verbonden aan het programma Tijd voor Verbinding op het thema antistollingszorg. Hij vertelt: “Door de jaren heen is antistollingszorg een complexe taak geworden. In sommige gevallen moet een boekwerk van protocollen worden doorgespit om een gedegen inschatting te kunnen maken van passende medicatie. Vervolgens bestaat er soms alsnog de behoefte om iemand te bellen voor advies.” Kostbare tijd die volgens Marcel Hovens bespaard kan worden met behulp van een goed uniform stollingsprotocol, waarbij een toegewijd stollingsteam onmisbaar is voor de implementatie daarvan, voor scholing en voor (on)gevraagd advies.
Concrete resultaten behaald met mProve Antistolling
Vanuit zijn expertise is Marcel ook lid van de mProve-werkgroep Antistolling. MProve is een netwerk van inmiddels zeven samenwerkende ziekenhuizen. Eén van hun speerpunten is een veilige organisatie van antistolling voor de patiënt. Sinds 2017 organiseert de werkgroep tweejaarlijks de zogenaamde meetweek. Resultaten van de meetweek worden met de deelnemende ziekenhuizen besproken; vanuit de werkgroep wordt vervolgens een verbeterplan opgesteld. De meetweek, in feite een terugkerende PDCA-cyclus, heeft tot een aantal belangrijke inzichten geleid, zoals aandacht voor antistolling rond de epiduraalkatheter. De individuele ziekenhuizen gaan hiermee aan de slag.
Uitbreiden en verder verbeteren
De inzichten die binnen de mProve ziekenhuizen zijn opgedaan, worden verder gedeeld, mede door de rol van Tijd voor Verbinding. Ylonne Sensen, netwerkbouwer bij Tijd voor Verbinding en tevens internist in Bernhoven, licht toe: “De bottom-up aanpak betekent in de praktijk dat we vooral mèt de zorgverleners in gesprek zijn over hun inspirerende voorbeelden, ideeën en behoeften om een volgende stap in patiëntveiligheid te zetten op een van onze thema’s. Zorgverleners weten zelf namelijk het beste waar de knelpunten zitten, maar ook wat de beste oplossingen zijn. Een bottom-up aanpak betekent dat we juist déze oplossingen met elkaar delen in plaats van top-down werkwijzen op te leggen. Hierbij stimuleren we het onderling leren en brengen we zorgverleners en/of instellingen bij elkaar. Vertrouwen in de deskundigheid van professionals, verbinding en vakmanschap zijn hierin essentiële elementen.”
Niet overal het wiel opnieuw uitvinden
Marcel vult aan: “Zo kunnen we die leeromgeving nog verder uitbreiden naar andere ziekenhuizen, zodat best practices, maar ook knelpunten snel gedeeld kunnen worden.” Hovens ziet ook waar nog ruimte is voor verbetering van de antistollingszorg in Nederland. “Het zou mij als lokale stollingsexpert helpen om een landelijk kader te hebben met als uitgangspunten een eenduidig protocol, goede ziekenhuisbrede scholing, een betrokken stollingsteam en daarbij een goede kwaliteitscyclus.”
Eigen praktijk
Aan deze stap draagt hij ook bij door deel uit te maken van het TvV expertteam en verbeternetwerk
met o.a. andere internisten: “Het is leuk om in een expertteam te zitten waar je discussieert over hoe iedereen de antistollingszorg organiseert en wat de gezamenlijke visie is. Wat is er nodig om dit landelijk verder te brengen? Hier haal je weer elementen uit die je voor je eigen praktijk kunt gebruiken. In de verbeterteams maken we de verbeterstappen vervolgens concreet. Het is nuttig en leuk om eigen voorbeelden, zoals de regionale transmurale afspraken vanuit het Rijnstate, te delen met anderen en dit te effectueren op landelijk niveau. En het werkt bovendien twee kanten op, ik leer ook van anderen.” Daarnaast is het nuttig om input uit de contacten vanuit Tijd voor Verbinding te gebruiken in de dialoog met o.a. de eigen Raad van Bestuur, de vakgroep en de zorgverzekeraar om zo stappen te nemen om de antistollingszorg nog beter te maken. Met als uiteindelijke doel veiligere zorg; daar doe je het voor natuurlijk.”
Congres patiëntveiligheid
“Samen verbeteren en leren staat centraal op het jaarlijkse landelijke congres van Tijd voor Verbinding, getiteld ‘Samen in beweging’.” Dit vindt plaats op 5 oktober in Den Bosch. Marcel roept internisten op zich ook aan te melden. Klik hier om je aan te melden.
